
نام دارو: HEPARIN SODIUM 5,000U/1ML AMP
کاربرد و موارد مصرف این دارو چیست؟
هپارین یک داروی ضدانعقاد است که برای پیشگیری یا درمان اختلالات ترومبوامبولیک ( اختلالاتی که با تشکیل ناخواسته لخته خون ارتباط دارند) استفاده میشود. مشکلاتی از قبیل:
– Deep vein thrombosis (ترمبوز در وریدهای عمقی)
– Pulmonary embolism (امبولی ریه)
– Arterial thromboembolism (ترومبوامبولی در شریانها)
به لحاظ تعدادی بیشترین تعداد مصرفی از امپول هپارین برای پیشگیری از حوادث ترومبوامبولیک (تشکیل لخته) در بیماران بستری است. تمام بیمارانی که دچار بیحرکتی هستند ( مثلا در ICU) یا در هر بخش دیگری که بیمار از بستر خارج نمیشود برای ضدانعقادهای تزریقی کاربرد وجود دارد.
کاربرد این دارو بیمارستانی است یا داروخانهای؟
هپارین اصولا داروی بیمارستانی است چراکه نیازمند مانیتورینگ وضعیت انعقادی از طریق اندازهگیری PTT است.
روش تهیه این دارو OTC است یا با نسخه پزشک؟
فقط با order پزشک
مهمترین محصولات دیگری که در هر کاربرد درمانی میتوانند جایگزین این محصول باشند، کدامند؟ این محصول چه نقاط قوت و ضعفی نسبت به محصولات مذکور دارد؟
از ضدانعقادهای تزریقی، داروهای موسوم به Low molecular weight heparins(LMWH) در سالهای اخیر کاربرد زیادی پیدا کردهاند( داروهای همخانواده با انوکساپارین). ادعایی که در مورد این داروهای جدید وجود دارد اینست که نیازمند مانیتورینگ و اندازهگیری PTT نیستند. منتها بسیاری از پزشکان با تجربه استفاده از هپارین را بر ضدانعقادهای جدید ترجیح میدهند. علت قابلیت مانیتورینگ دقیق برای هپارین است که اگرچه اندازه گیری PTT را بر سیستم درمان تحمیل میکند ولی این قابلیت را نیز دارد که مثلا باتنظیم دوز دارو، PTT بسته به نیاز مثلا به 1.5تا 2.5 برابر مقدار نرمال رسانده شود. گذشته از این در سالهای اخیر برای هپارین خواص ضدالتهاب هم در نظر گرفته شده است که از جهاتی فوایدی اضافه بر خواص ضدانعقادی که خاصیت اصلی دارو است دارد.[1-3] به طور سرجمع هپارین با وجود اینکه داروی نسبتا قدیمی است کاربردهای خود را حفظ کرده و جزء لیست داروهای ضروری اعلام شده از طرف WHO میباشد. استفاده از هپارین همچنین بسیار ارزانتر از ضدانعقادهای جدید میباشد.
در عین حال ساخت هپارین یک مشکل تاریخی داشته است و آن اینکه ازآنجاکه منبع تهیه دارو حیوانی است احتمال آلودگی فراورده به ناخالصیها واحیانا عوامل میکروبی وجود دارد. این مشکل حتی در ایالات متحده نیز باعث recall دارو شده است. ( در سال 2008 متعاقب آلودگی منبع مورد استفاده که از کشور چین تهیه شده بود این اتفاق افتاد و تلفاتی نیز به همراه داشت.) از این رو در ارتباط با کیفیت ساخت فراورده لازم است مسایل مربوط به کنترل کیفیت به دقت در نظر گرفته شود. مورد دیگر اینکه عارضه موسوم به Heparin induced thrombocytopenia (HIT) است که در هپارین به نسبت بیشتری از ضدانعقادهای جدید ممکن است اتفاق بیفتد ولی به طور کلی این عارضه شیوع زیادی ندارد.
چه پیشنهاداتی برای تقویت موقعیت این محصول در بازار و در مقایسه با سایر محصولات و رقبا دارید؟
تبلیغات علمی برای هپارین در راستای تبیین مزایای آن از قبیل تاکید بر قابلیت مانیتور شدن اثر دارو و همچنین خواص دیگر آن به جز اثر ضد انعقادی ( مثلا اثر ضدالتهابی) به حفظ جایگاه محصول کمک میکند. در عین حال کیفیت فرآورده با توجه به توضیحاتی که در قسمت قبل داده شد بسیار حایز اهمیت است. همچنین هپارین جزء لیست داروهای پرخطر اعلام شده توسط وزارت بهداشت میباشد. وجود لیبل قرمز بر روی تک تک آمپولها که از الزامات اعتبار بخشی بیمارستانها است میتواند مزیت به شمار رود.
با توجه به اینکه دارو در بخشهای بستری استفاده میشود و با توجه به حساسیت دارو، مناسب است بروشور دارو اطلاعات کاملی در خصوص نحوه dosing، مانیتورینگ و تجویز داشته باشد. همچنین تداخلات دارویی و…
کدام گروه از پزشکان و متخصصین این دارو را تجویز میکنند؟ لطفا به ترتیب میزان تجویز ذکر فرمائید.
با توجه به کاربردهای دارو تمام پزشکانی که بیمار بستری میکنند و بیمارانی دارند که حداقل برای مدتی قادر به حرکت نیستند از هپارین استفاده میکنند:
اول: جراحان به ویژه متخصصین ارتوپدی
دوم: متخصصین بخشهای مراقبتهای ویژه
سوم: متخصصین قلب و عروق و متخصصین ریه و دیگر متخصصین گروههای داخلی که بیماران بدحال که قادر به حرکت نیستند را بستری میکنند.
این محصول چه اشکال دارویی دیگری دارد؟ میزان مصرف سایر اشکال دارویی نسبت به این محصول چقدر است؟
عمده مصرف هپارین در بیمارستانها امپولهای 5000واحدی آن است. گاهی ویال 25000واحدی هم در بازار وجود داشته و استفاده میشده است. هپارین ماهیتا هیچ شکل غیر تزریقی ندارد.
ضد انعقادهای جدید مانند انوکساپارین در سالهای اخیر تبدیل به داروهای پرمصرفی شدهاند (البته تا حدی تحت تاثیر تبلیغات بسیار گستردهای که برای آنها شده است). انتخاب بین این فرآوردهها البته نهایتا تا حدی نیز تحت تاثیر سلیقه پزشک است.
کدام شکل از این دارو از نظر پزشکی مزیت بیشتری دارد؟
هپارین فقط به شکل تزریقی وجود دارد. با توجه به نحوه dosing دارو، آمپول 5000 واحدی مناسبتر است و ضایعات دارویی کمتر میشود.
سایر اطلاعات علمی محصول جهت تهیه بروشورهای علمی و تبلیغاتی
اشاره به کاربردهای مختلفی که هپارین دارد و همچنین اثرات مفید دیگری که به جز اثرات ضد انعقادی دارد در بروشور تبلیغاتی به کار میآید.
باز هم مناسب است با توجه به حساسیت دارو نحوه dosing دارو و همچنین نحوه مانیتورینگ دارو در بروشورهای آموزشی ذکر شود.
به طور کلی با توجه به اینکه این دارو توسط کادر درمان برای بیمار استفاده میشود و نه خود وی، مناسب است در بروشورهای آموزشی ریز نکات مربوط به کاربردها، عوارض احتمالی، نحوه مصرف دارو، تداخلات احتمالی و ناسازگاریها ذکر شود.